Inicjatorem jego powstania był długoletni, zasłużony prezes Oddziału "Ziemi Babiogórskiej" PTTK w Suchej Beskidzkiej Józef Żak. W 1973 r. wykupił on - w imieniu Oddziału - część gruntu na Markowych Rówienkach wraz ze znajdującym się na nim domem, który dał początek całemu zespołowi. W l. 80. XX w. przeniesiono do skansenu dwa inne budynki mieszkalne.

Najcenniejszym i najstarszym obiektem w skansenie jest kurna chałupa Franciszka Stopiaka. Zbudowana ze świerkowych i jodłowych bierwion w latach 1802-1815, stała pierwotnie w Zawoi Budzonie, a do skansenu została przeniesiona w 1987 r. Chałupa, kryta dwuspadowym dachem gontowym, jest posadowiona na niskiej podmurówce, w której umieszczone jest zejście do piwnicy. Wejście do środka prowadzi przez umieszczone centralnie boisko oddzielające od siebie dwie zasadnicze części budynku: mieszkalną i gospodarczą - stajnię.

W 1910 r. wybudowana została chałupa Józefa Gancarczyka, stojąca pierwotnie na parceli sąsiadującej z obecnym skansenem, a w 1986 r. przeniesiona w miejsce, w którym znajduje się do dzisiaj. Za jej budulec posłużyło także drewno jodłowe i świerkowe, natomiast kamienna podmurówka jest znacznie wyższa niż w przypadku chałupy Stopiaka. Podobnie jak w chałupie Stopiaka, także i tu w podmurówce umieszczone jest wejście do piwniczki. Frontową ścianę domu zdobi przeszklony ganek z rzeźbionym szczytem.

Jedynym obiektem w skansenie stojącym w swoim pierwotnym miejscu, jest wybudowana w 1900 r. chałupa Franciszka Kudzi. Wzniesiona - podobnie jak poprzednie ze świerkowych i jodłowych bierwion, została posadowiona na niskiej tym razem podmurówce, w której znajduje się wejście do niewielkiej piwniczki. Gontowy dach kryje dwie części budynku: mieszkalną i gospodarczą. W chałupie znajduje się ekspozycja Ośrodka Kultury Turystyki Górskiej PTTK poświęcona babiogórskiemu przewodnictwu i historii ruchu turystycznego w regionie w minionych latach.

Poza trzema wyżej opisanymi chałupami w skansenie można obejrzeć także: kuźnię, wolnostojący spichlerz z piwniczką w dolnej części oraz kapliczkę (wszystkie z początku XX w.)

Zbudowana w 1906 r. kuźnia pochodząca z przysiółka Toczki na terenie malowniczego skupiska osiedli o wspólnej nazwie Przysłop położonego na płd. stokach Magurki (872 m), stanowiła niegdyś warsztat pracy kowala Emila Bubiaka, a do skansenu została przeniesiona w 1997 r.

W 1999 r. został zakupiony od Józefa Chowaniaka i sprowadzony do skansenu stary, drewniany spichlerz połączony z murowaną piwnicą, zbudowany w 1891 r. i stojący pierwotnie na roli Bartzelowej w Zawoi. Natomiast kamienna figura Matki Bożej ustawiona w drewnianej kapliczce pochodzi z cmentarza w Suchej Beskidzkiej.

A. Trzebuniak

Źródło:

M. Leśniakiewicz - "Babia Góra i okolice"

Wikipedia