Grzyby

Grzyby w przeszłości zaliczane były do roślin, w dzisiejszej systematyce mają swoje własne królestwo. Zawdzięczają to wielu "nieroślinnym" cechom, z których do najistotniejszych należy brak chlorofilu oraz zawartość w ścianach komórkowych chityny - substancji typowej dla świata zwierząt.

Jako jedną z najliczniejszych grup organizmów żyjących na Ziemi reprezentuje ją około 100 tysięcy gatunków. W Polsce występuje około 15-20 tysięcy gatunków grzybów, z czego na terenie Babiogórskiego Parku Narodowego dotychczas odnaleziono blisko tysiąc taksonów grzybów wielkoowocnikowych.

Na Babiej Górze największa liczba grzybów rośnie w lasach regla dolnego, co ma związek ze znacznym zróżnicowaniem drzewostanów. Można wśród nich znaleźć niewielki saprofityczny grzyb - twardzioszek czosnkowy (Marasmius alliaceus) - występujący na opadłych gałązkach buka, który dzięki specyficznemu zapachowi czosnku stosowany był niegdyś jako przyprawa.  W dolnoreglowych lasach występują również grzybówka szafranowa (Mycena crocata), grzyb o beżowych owocnikach wydzielających po skaleczeniu czerwonobrunatną ciecz oraz monetka korzeniasta (Oudemansiella mucida) o wysmukłym trzonie zwieńczonym brązowo-żółtawym kapeluszem. Z kolei na obumarłych pniach i grubszych konarach bukowych obserwuje się owocniki hubiaka pospolitego (Fomes fomentarius) zwanego żagwią pospolitą. Pojawia się on na obumierających i martwych drzewach liściastych, szybko rozkładając drewno. Innym gatunkiem wyrastającym na martwych pniach buka jest lakownica spłaszczona  (Ganoderma lipsiense), rdzawobrązowa huba o płaskich, wyraźnie strefowanych owocnikach. Z kolei na żywych pniach buka znaleźć można piękny i rzadki grzyb - soplówkę gałęzistą (Hericium coralloides), która  charakteryzuje się krzaczastymi owocnikami, utworzonymi przez kremowobiałe długie kolce przyrośnięte bokiem do pnia i skierowane w dół.  Na ziemi, wśród opadłych liści wyrastają owocniki purchawki jeżowatej (Lycoperdon echinatum), o charakterystycznych gruszkowatych owocnikach, pokrytych brązowymi "kolcami".

Wśród gatunków grzybów naziemnych spotkać można między innymi blaszkowate gołąbki (Russula sp.), obie lakówki - ametystową i pospolitą (Laccaria amethystina i L. laccata), a także przycupnięte w wilgotnych miejscach przy ziemi niewielkie okrągłe owocniki włośniczki tarczowatej (Scutellinia scutellata). Jej owocniki mają postać jaskrawoczerwonych miseczek, obrzeżonych czarnymi szczecinkami niczym rzęsami.

Niezwykle urokliwym gatunkiem jest obserwowany w jaworzynach pierścieniak grynszpanowy (Stropharia aeruginosa) pozornie wyrastający z ziemi, jednak trwale przyczepiony do zagłębionej w podłożu gałązki jawora lub zmurszałego drewna. Owocniki tego grzyba zabarwione są na niebieskozielono; zarówno kapelusze jak i trzony pokryte są białawymi, strzępiastymi łuskami.

Z uwagi na niemal jednorodny drzewostan w piętrze regla górnego liczba grzybów jest mniejsza. Na igłach i gałązkach świerka rozwijają się owocniki niewielkich grzybów z rodzaju grzybówka (Mycena sp.). Igły świerka są także podłożem dla twardzioszka szpilkowego (Marasmius androsaceus) - jednego z najmniejszych grzybów kapeluszowych. Ze znanych grzybów jadalnych w piętrze regla górnego spotkać można podgrzybki: zajączek i brunatny (Xerocomus subtomentosus i X. badius).

Lasy Babiej Góry obfitują w powszechnie znane gatunki, takie jak muchomor czerwony (Amanita muscaria), łuskwiak nastroszony (Pholiota squarrosa), pięknoróg lepki (Calocera viscosa), borowik szlachetny (Boletus edulis) czy pieprznik jadalny (Cantharellus cibarius).

Także piętro kosodrzewiny odznacza się charakterystycznymi gatunkami grzybów. Są nimi na przykład pasożytujące na kosodrzewinie wełniaczki (Lachnellula sp.). Siedliska zajmowane przez mszary zdobią drobne kapelusze blaszkowatych hełmówek (Galerina sp.) oraz szarawożółte parasoliki pępówki (Omphalina ericetorum). Równie wilgotne miejsca, z tym że zajęte przez ziołorośla z miłosną górską wybrały sobie czarnorzęski (Melastiza flavorubens) - karminowe miseczki rozsiane po bagnistej ziemi.

W najwyższym piętrze alpejskim, wśród muraw alpejskich znajdują swoje stanowiska takie grzyby jak wspomniane już pępówki (Omphalina sp.) i wilgotnie (Hygfrocybe sp).

Grzyby znane są z "zawierania" różnorakich związków z innymi organizmami. Wchodząc w mikoryzę z drzewami stają się ich najbliższymi towarzyszami. Wśród reprezentantów babiogórskiej mikroflory 1/5 tworzy mikoryzę (np. maślaki, podgrzybki, zasłonaki czy mleczaje). Wiele grzybów wybiera dość nietypowe stanowiska - wyrasta bowiem na martwych szczątkach owadów (na osach - Isaria sphecophila, różnych stadiach rozwojowych motyli - maczużnik bojowy Cordyceps militaria).

Porosty

Porosty to niesłychanie oryginalne organizmy powstałe w wyniku symbiozy glonów i grzybów. Zostały one zaliczone do królestwa grzybów z uwagi na dominujący charakter tego właśnie składnika. Ciało porostu zwane plechą, przybiera różne kształty skorupiaste, listkowate, krzaczkowate i nitkowate, charakterystyczne dla poszczególnych taksonów.

Na Babiej Górze występuje szereg gatunków porostów; liczba ich taksonów szacowana jest na 329 gatunki. Porosty zajmują różne siedliska od drzew aż po skały.

Na nagich skałach piaskowcowych w piętrze alpejskim oraz na głazach wśród zarośli kosodrzewiny spotyka się największą liczbę porostów naskalnych (epilitycznych). Kruszownica zwyczajna (Umbrilicaria cylindrica) należy do jednych z najszerzej rozpowszechnionych listkowatych naskalnych porostów. Towarzyszy jej często wzorzec geograficzny (Rhizocarpon geographicum), pospolity porost o skorupiastej skupionej plesze o barwie żółtej, zielonkawożółtej lub szarożółtej. Plecha ta silnie przylega do podłoża i przypomina swym wyglądem mapę. Niekiedy wśród szarawych płatków plechy zaobserwować można szkarłatnoczerwone owocniki, które należą do charakterystycznego dla strefy arktyczno-alpejskiej gatunku krwawca właściwego (Ophioparma ventosa). Na szczególną uwagę zasługują typowe dla piętra alpejskiego, ale bardzo rzadkie w Polsce występujące jedynie na Babiej Górze, dwa naskalne skorupiaste porosty - kamusznik mdły (Porpidia melinodes) i rytek skalny (Lithographa tesserata).

Z piętra alpejskiego masywu Babiej Góry znane są także porosty wodne, czyli te, które porastają głazy obmywane wodą potoków, opryskiwane nią, lub okresowo w niej zanurzone. Należą do nich głównie przedstawiciele rodzaju brodownica (Verrucaria sp.).

Nieco inne wymagania siedliskowe ma grupa porostów naziemnych (epigeicznych). Wykształcają się one zazwyczaj w miejscach wtórnie odsłoniętych, np. po wykrotach czy osunięciach. Należy do nich m.in. (Dibaeis baeomyces). Do tej samej grupy zalicza się porosty obecne w wysokogórskich murawach - (Thamnolia vermicularis). Ich krzaczkowate i listkowate plechy budują białawo-seledynowe małe murawki.

Widoczny jest też udział porostów w murawach alpejskich rozlokowanych wśród łanów kosodrzewiny. Reprezentują je tam między innymi płucnice, których przedstawicielem jest płucnica islandzka (Cetraria islandica). Porost ten charakteryzuje się plechą listkowato-krzaczkowatą, sięgającą 5cm wysokości. Plecha jest sztywna, zgrupowana przeważnie w kępkowe mini-murawki, o brunatnozielonooliwkowym zabarwieniu, czerwononabiegła u nasady. Często towarzyszy mu chrobotek wysmukły (Cladonia gracilis) - porost o plesze wałeczkowatej i szydlastej sinawo-oliwkowatej.

Kolejną grupę porostów stanowią organizmy porastające murszejące drewno (epiksyliczne). Zbiorowiska tego typu porostów wykształcają się głównie w piętrach reglowych i zmieniają się w miarę postępującego stopnia rozkładu podłoża. Początkowe stadium zajmowania kłód czy pniaków tworzą porosty  skorupiaste (np. Bacidina phacodes), które w miarę próchnienia ustępują miejsca drobnym gatunkom z rodzaju ziarniaków (Placynthiella sp.), a te z kolei krzaczkowatym chrobotkom (Cladonia sp.).

W lasach, na korze żywych jodeł i świerków spotkać można porosty nadrzewne zwane też epifitycznymi. Do najczęściej spotykanych należy tworząca szarawe rozetki pustułka oprószona (Hypogymnia physodes). Z kolei gładkie pnie buków upstrzone są dość często literakiem właściwym (Graphis scripta), którego cieńka, gładka, szarawa plecha wyróżnia się czarnymi rozsianymi owocnikami.

Buki i jawory szczycą się dużo większą różnorodnością porostów. Do szczególnie cennych i rzadkich zalicza się zbiorowiska porostów porastające stare omszone buki i jawory o łuszczącej się korze. Niższe położenia Babiej Góry zdominowały gatunki występujące na świerkach, wśród których znajdują się te z rodzaju brodaczek (Usnea sp.) o szarawoseledynowych nitkowatych plechach zwisających z gałęzi świerków.